Ból gardła jest jednym z najczęstszych objawów chorobowych, na które skarżą się nasze pociechy. Czasami występuje samodzielnie, czasami towarzyszą mu inne dolegliwości takie jak suchy kaszel, katar, czy podwyższona temperatura, ale niezmiennie – zaczerwienione, opuchnięte, suche i obolałe gardło skutecznie odbiera dziecku radość z jedzenia ulubionych potraw, czy chęć do zabawy. Co może być przyczyną bólu gardła, jak pomóc dziecku i w jakich sytuacjach należy skonsultować się z lekarzem?

Przyczyną bólu gardła u dzieci są zazwyczaj infekcje. U dzieci są to w około 70-85% przypadkach infekcje wirusowe, za które w miesiącach zimowych odpowiadają przede wszystkim wirusy grypy, paragrypy i koronawirusy, natomiast wiosną i jesienią – rinowirusy, adenowirusy, wirus Epsteina-Barr (EBV) wywołujący mononukleozę zakaźną, czy wirusy Coxsackie.  Wśród zakażeń o etiologii bakteryjnej dominuje angina – choroba wywoływana przez paciorkowce beta-hemolizujące typu A (Streptococcus pyogenes), które stanowią 15-30% zakażeń u dzieci¹. Częste występowanie infekcji dróg oddechowych u dzieci wiąże się z niedojrzałością ich układu odpornościowego – przyjmuje się, że zdrowe dziecko bez zaburzeń odporności, może chorować nawet 6-8 razy w roku. Przyczyną bólu gardła mogą być również czynniki nieinfekcyjne, do których możemy zaliczyć np. alergie, wysuszenie śluzówki gardła, substancje drażniące takie jak dym tytoniowy, czy zanieczyszczenie powietrza, nadwyrężenie gardła wywołane długotrwałym krzykiem.

Drobnoustroje, po pokonaniu bariery ochronnej gardła, niszczą nabłonek śluzówki i stymulują wytwarzanie cytokin prozapalnych, czego efektem jest narastający stan zapalny. Typowymi objawami zapalenia gardła są obrzęk, zaczerwienienie, silny ból gardła, który opisywany jest jako kłucie, drapanie, czy pieczenie. W zależności od nasilenia, mogą również wystąpić trudności podczas mówienia oraz przełykania, przez co dziecko może odmawiać jedzenia i picia³.

Sposób leczenia zapalenia gardła zależy od jego etiologii. Na infekcję bakteryjną może wskazywać nagły początek choroby, ogólne osłabienie, wysoka gorączka powyżej 38°C, powiększone węzły chłonne szyjne, brak kaszlu oraz nalot na migdałkach. Takie objawy wymagają jak najszybszej konsultacji z lekarzem, który wdroży odpowiednią antybiotykoterapię. Z kolei w infekcjach wirusowych stosuje się przede wszystkim leczenie objawowe, służące zmniejszeniu bólu oraz stanu zapalnego, co poprawi również samopoczucie naszej pociechy⁴. W leczeniu bólu gardła powszechnie stosowana jest m.in. benzydamina, która charakteryzuje się kompleksowym działaniem. Nie tylko zwalcza ból, obrzęk, zaczerwienienie i stan zapalny, ale również działa antyseptycznie, co oznacza iż niszczy drobnoustroje odpowiedzialne za infekcje gardła. Dodatkowo wykazuje miejscowe działanie znieczulające, blokując przewodzenie bodźców bólowych⁵.

Dostępne na rynku leki występują w wielu postaciach farmaceutycznych, dzięki czemu możemy dobrać je odpowiednio do wieku dziecka – dla najmłodszych polecane są preparaty w formie sprayu, zaś starsze dzieci (powyżej 6 roku życia) mogą z powodzeniem stosować pastylki do ssania. Prócz leczenia warto zadbać o odpowiednie nawodnienie dziecka, zalecany jest również kilkudniowy odpoczynek.

1. Kuchar E, Karlikowska-Skwarnik M: Leczenie ostrych stanów zapalnych gardła. Zakażenia XXI wieku, 2018;1(4).
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sore-throat/symptoms-causes/syc-20351635, dostęp 30.09.2020
3. Latkowski JB, Olszewski J: Ucho, nos, gardło i krtań. Warszawa, 2007, wyd. PZWL.
4. Kalicki B et al.: Ból gardła – kiedy leczenie objawowe jest wystarczające? Pediatr Med. Rodz, 2012;8(2),p.107-110.
5. CHPL Hascosept.